Γεωμορφολογία
Η λίμνη Ευήνου ή Ευηνολίμνη βρίσκεται στην ορεινή Ναυπακτία, μόλις 6 χιλιόμετρα από το χωριό Άγιος Δημήτριος. Είναι μία τεχνητή λίμνη με έκταση 2,89 τετραγωνικά χιλιόμετρα (km2), που κατασκευάστηκε για να συλλέγει το νερό από τον Εύηνο ποταμό. Από εκεί το νερό ταξιδεύει μέχρι την τεχνητή λίμνη Μόρνου και φτάνει στην Αττική. Όσοι ζουν στην Αττική χρησιμοποιούν για τις καθημερινές τους δουλειές το νερό της λίμνης Ευήνου.
Το τοπίο γύρω από τη λίμνη είναι ορεινό, ενώ υπάρχουν και δάση, τα οποία συντηρούνται λόγω του κλίματος της περιοχής, που είναι Μεσευρωπαϊκό με στοιχεία Μεσογειακού. Το χειμώνα βρέχει και χιονίζει συχνά και πολύ, ενώ το καλοκαίρι είναι δροσερό με μικρής διάρκειας βροχές. Υπόγεια ρεύματα νερού ξεκινούν από τη λίμνη Ευήνου και φτάνουν σε περιοχές της Ναυπάκτου, τροφοδοτώντας τοπικές πηγές με νερό.
Η περιοχή όπου βρίσκεται η λίμνη παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον από γεωλογικής άποψης. Πολλοί και διαφορετικοί γεωλογικοί σχηματισμοί την έχουν διαμορφώσει, όπως σχιστόλιθοι, αμμοχάλικο, ασβεστόλιθοι κ.α., οι οποίοι, όμως, σήμερα εμφανίζονται αρκετά καταπονημένοι, μιας και η περιοχή της λίμνης Ευήνου είναι αρκετά σεισμογενής.
Βιοποικιλότητα
Γύρω από τη λίμνη Ευήνου απλώνονται δάση με δέντρα κωνοφόρα (έλατα), πλατύφυλλα (δρύες), ενώ υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις με θάμνους (κουμαριές, πουρνάρια, αριές, ρείκια), αρωματικά και φαρμακευτικά ποώδη φυτά με μαλακό βλαστό και βαλτώδη φυτά, πολύ πολύ κοντά στο νερό της λίμνης. Υπάρχουν, βέβαια, και μεγάλες εκτάσεις χωρίς καθόλου βλάστηση, άγονες με βραχώδεις σχηματισμούς.
Στα δάση γύρω από τη λίμνη είναι πολύ πιθανό ο επισκέπτης να δει μικρά θηλαστικά, όπως αλεπούδες, νυφίτσες, ασβούς, σκαντζόχοιρους, σκίουρους και λαγούς. Τη νύχτα κάνει την εμφάνισή της κι η νυχτερίδα, το μοναδικό ιπτάμενο θηλαστικό! Πιο σπάνια εμφανίζονται λύκοι, τσακάλια, αγριόγατες, αγριογούρουνα και ζαρκάδια, ενώ υπάρχουν και πολλά είδη ερπετών, όπως η χελώνα, η δενδρογαλιά η σαϊτούρα κ.ά. Πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν στη λίμνη Ευήνου για την πλούσια ορνιθοπανίδα της, τα πτηνά που πετούν από πάνω της δηλαδή, όπως η φάσα, η πέρδικα, ο γύπας, ο αετός, ο κότσυφας κ.ά.
Λίμνη χωρίς ψάρια γίνεται; Πέστροφες, χέλια, γλανίδια, δρομήτσες, τσερούκλες και τα ενδημικά στρωσίδι και χαμοσούρτης κολυμπούν στα νερά της. Το στρωσίδι, μάλιστα, ζει αποκλειστικά στη λίμνη Ευήνου, ενώ ο χαμοσούρτης κολυμπά και αλλού στην Ελλάδα. Ο Ευηνογωβιός, που μέχρι το 1990 υπήρχε μόνο στην Ιταλία, βρέθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1990. Πού αλλού; Στη λίμνη Ευήνου!
Υδρολογία
Η Λίμνη Ευήνου στη Στερεά Ελλάδα είναι πολύ σημαντική για το περιβάλλον της περιοχής. Για να καταλάβουν οι επιστήμονες πώς κινείται το νερό στη λίμνη και πώς επηρεάζει το περιβάλλον γύρω της, χρησιμοποίησαν μετρήσεις και δεδομένα που συγκεντρώνονται κατά τη διάρκεια των χρόνων.
Στην ευρύτερη περιοχή της Λίμνης Ευήνου υπάρχουν διάφροι μετεωρολογικοί, βροχομετρικοί και υδρομετρικοί σταθμοί, οι οποίοι δίνουν χρήσιμες πληροφορίες στους επιστήμονες. Με τις μετρήσεις από τους σταθμούς αυτούς οι ειδικοί παρακολουθούν πόσο νερό φτάνει στη λίμνη από φυσικές υπόγειες πηγές, πόσο νερό πέφτει με τις βροχές, αλλά και πόσο εξατμίζεται από την επιφάνειά της. Η θερμοκρασία του αέρα είναι πολύ σημαντική γιατί επηρεάζει την εξάτμιση του νερού.
Οι σταθμοί μετρούν τη θερμοκρασία και την στάθμη του νερού σε διάφορα σημεία της λίμνης, κάτι που βοηθά τους επιστήμονες να καταλάβουν πώς αλλάζει η ποσότητα του νερού μέσα στον χρόνο. Αν και τα δεδομένα δεν είναι πάντα πλήρη, οι επιστήμονες συνεχίζουν να τα μελετούν! Όσο περισσότερα γνωρίζουμε, τόσο καλύτερα θα μπορούμε να διατηρούμε τη λίμνη καθαρή και ασφαλή για τα φυτά, τα ζώα κι εμάς τους ίδιους!
Περιβαλλοντικά Στοιχεία
Η Λίμνη Ευήνου είναι πολύ σημαντική γιατί μας δίνει καθαρό νερό για να πίνουμε, να μαγειρεύουμε και να πλενόμαστε. Το νερό αυτό λέγεται πόσιμο και είναι τόσο καθαρό που μπορούμε να το πίνουμε χωρίς να κινδυνεύει η υγεία μας.
Για να χαρακτηριστεί μια λίμνη ως πηγή πόσιμου νερού, όπως η Ευηνολίμνη, πρέπει να προσφέρει νερό σε πολλούς ανθρώπους καθημερινά, πάνω από 50 άτομα την ημέρα ή πάνω από 10.000 λίτρα την ημέρα! Δηλαδή θα πρέπει καθημερινά το πόσιμο νερό της Ευηνολίμνης να είναι αρκετό για να γεμίσουν 500 μπουκάλια του 1,5 λίτρου! Για να το πετύχουμε αυτό, η λίμνη προστατεύεται με ειδικούς κανόνες που βάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και η χώρα μας.
Οι επιστήμονες μετρούν συχνά την ποιότητα του νερού και παρακολουθούν αν υπάρχει ρύπανση, δηλαδή βλαβερές ουσίες που μπορεί να χαλάσουν την ποιότητά του. Επίσης, γύρω από τη λίμνη υπάρχουν “Ζώνες Προστασίας”, όπου το νερό ελέγχεται υπογείως, ώστε να παραμένει καθαρό. Χάρη σε αυτή τη φροντίδα, μπορούμε να απολαμβάνουμε πόσιμο νερό κάθε μέρα!
Παραλίμνιοι Οικισμοί
Η περιοχή γύρω από τη Λίμνη Ευήνου είναι γεμάτη ιστορία, παραδόσεις και φυσική ομορφιά! Οι κάτοικοι των χωριών προσπαθούν να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους, οργανώνοντας πανηγύρια και γιορτές που συνδυάζουν την παλιά παράδοση με τη σύγχρονη ζωή. Η Γιορτή Βραστού τον Σεπτέμβριο στο Νεοχώρι, η Γιορτή Κάστανου τον Οκτώβριο στον Άγιο Δημήτριο και η Γιορτή Μελιού και Καρυδιού τον Αύγουστο στα Κρυονέρια είναι γεμάτες από χορούς, μουσική και τοπικά φαγητά, συγκεντρώνοντας κάθε χρόνο όλο και περισσότερους επισκέπτες!
Στην Καστανιά, οι επισκέπτες μπορούν να δουν το Χάνι Λιόλιου, ένα ιστορικό σημείο που χρησιμοποιούσαν οι ταξιδιώτες στο παρελθόν για να ξεκουραστούν. Η Αράχωβα, χτισμένη σε βουνό, έχει ένα μεγάλο κάστρο από την αρχαία εποχή, το οποίο χρησίμευε ως καταφύγιο για τους ανθρώπους κατά τη διάρκεια των μαχών. Η Κλεπά είναι ένα άλλο χωριό γεμάτο ιστορία. Εδώ βρίσκονται πολλά ξωκλήσια και φυσικά σπήλαια, ενώ το Γεφύρι της Κλεπάς, που ενώνει την Περδικόβρυση με την Κλεπά, είναι πολύ παλιό και σημαντικό. Τα Καλαθέϊκα ήταν ένας οικισμός του χωριού Νεοχωρίου που βυθίστηκε και εμφανίζεται όταν πέφτει η στάθμη της λίμνης. Τα Κρυονέρια και η Περδικοβρύση είναι επίσης πανέμορφα χωριά με παραδοσιακά σπίτια και καταπράσινα τοπία. Όλα αυτά τα μέρη είναι γεμάτα ιστορίες και θρύλους, που ζωντανεύουν όταν τα επισκεφτείς!
Κοινωνία & Οικονομία
Στα βουνά που περιτριγυρίζουν τη Λίμνη Ευήνου βρίσκονται επτά χωριά με μικρότερους ή μεγαλύτερους οικισμούς: η Καστανιά, ο Άγιος Δημήτριος, η Αράχωβα, η Κλεπά, το Νεοχώρι, η Περδικόβρυση και τα Κρυονέρια. Στα χωριά αυτά μπορείς να δεις πετρόχτιστα σπίτια, ήσυχες αυλές, στενά δρομάκια και μικρές πλατείες. Πολλά από τα σπίτια έχουν εκπληκτική θέα στην Ευηνολίμνη ή τα γύρω βουνά.
Παρά την ομορφιά της, η περιοχή αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω της μείωσης του πληθυσμού και της εγκατάλειψης παραδοσιακών δραστηριοτήτων. Πολλοί νέοι φεύγουν για να ζήσουν στις πόλεις και να βρουν δουλειά. Η γεωργία και η κτηνοτροφία, οι βασικές δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα, έχουν περιοριστεί. Η γεωργία είναι δύσκολη γιατί δεν υπάρχουν πολλές καλλιεργήσιμες εκτάσεις, ενώ οι περισσότεροι που ασχολούνται με αυτή είναι ηλικιωμένοι. Η κτηνοτροφία, αν και ταιριάζει στην περιοχή, επίσης μειώνεται.
Η περιοχή έχει μεγάλες δυνατότητες στον τουρισμό. Οι επισκέπτες έρχονται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και των Χριστουγέννων για τη φυσική ομορφιά και την ηρεμία της. Ο αγροτουρισμός και άλλες δραστηριότητες μπορεί να βοηθήσουν τους κατοίκους να βρουν νέους τρόπους για να ζουν και να εργάζονται στον τόπο τους. Σήμερα, η περιοχή έχει περίπου 519 κατοίκους και μπορεί ακόμα να ελπίζει σε μια καλύτερη μελλοντική πορεία.
